ŻYCIORYS WANDY DOBACZEWSKIEJ
Wanda Dobaczewska urodziła się 24 sierpnia 1892 r. w Wilnie. Wywodziła się z rodziny ziemiańskiej. Była siostrą Mieczysława Niedziałkowskiego, znanego publicysty, działacza i jednego z czołowych teoretyków PPS. Studiowała na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Po ukończeniu studiów powróciła do Wilna, gdzie oprócz pracy zawodowej pełniła funkcję wiceprezesa Wileńskiego Oddziału Związku Literatów Polskich. Mieszkała kolejno w Wilnie, Warszawie, Krakowie, Lwowie, Poznaniu i Żninie.
16 maja 1940r. została aresztowana przez Niemców, a następnie osadzona w obozie koncentracyjnym w Ravensbruck, w którym przebywała do 1945 roku, Po wyzwoleniu przez rok pracowała w Bibliotece Narodowej w Warszawie, a następnie przeniosła się do Torunia. Tam współpracowała z rozgłośnią Polskiego Radia, w latach 1948-1951 była kierownikiem literackim teatru bajkowego "Baj Pomorski", dla którego napisała szereg utworów scenicznych.
W 1951 r. zamieszkała w Żninie. Miastu temu pozostała wierna do końca życia.
Debiut literacki pisarki przypadł na rok 1920. Ukazał się wówczas tom liryków "Na chwałę słońca". W okresie międzywojennym opublikowała cztery tomy wierszy oraz kilka tomów prozy, jak: "Kamienice za Ostrą Bramą" (1928), "Miniatury i nowele" (1928), "Tam, gdzie się serca palą" (1938). W 1935 r. otrzymała Nagrodę im. Filomatów za powieść pt. "Zwycięstwo Józefa Żołądzia". Swoje zamiłowanie do tematyki środowiska lokalnego zamanifestowała również w publicystyce i pracach historyczno-literackich, z których na uwagę zasługuje monografia pt. "Wilno i Wileńszczyzna w latach 1863-1914" oraz "Wilno-Tryptyk" (1926). Pisarka współpracowała z wieloma pismami, m.in. z "Kurierem Porannym", "Światem", "Robotnikiem". Niektóre utwory wydrukowała również w almanachu literackim wydanym staraniem Wileńskiego Oddziału PCK, w 1926 r. Pierwszą powojenną książką, napisaną pod wpływem dramatycznych doświadczeń obozowych, był reportaż "Kobiety w Ravensbruck". Kolejne pozycje, znaczące jej obecność w literaturze, to zbiór baśni ludowych pt. "Złota studzienka" oraz miniaturki literackie dla dzieci, np. "Lis rudzielec", "Zimowa bajka", "Bitwa na szachownicy".
Owocne w twórczość artystyczną okazały się "lata żnińskie" pisarki (1951-1980). Mimo podeszłego wieku, Dobaczewska opublikowała w tym okresie kilka utworów powieściowych, które zostały przyjęte z uznaniem przez krytyków literackich w kraju. Poczytnością cieszyła się powieść historyczna pt. "Człowiek, którego nazwano diabłem". W kolejnych latach ukazały się następujące powieści: "Korzenie" (1964), "Nikt nie jest winien" (1978) oraz w 1973 "Niedzisiejsi". Powieściopisarstwo Dobaczewskiej prezentuje, mimo pewnych uproszczeń w rysunku charakterów postaci oraz konfliktów historycznych i współczesnych, znaczną sprawność warsztatową, której wzory płyną z tradycyjnej literatury wielkiego realizmu.
Pisarka zmarła 23 listopada 1980 r. w wieku 88 lat. Pochowano ją na żnińskim cmentarzu.
 |
 |
 |
|
Wanda Dobaczewska
|
Portret Wandy Dobaczewskiej
|
Tytuł tematu: Grupa literatów wileńskich: Witold Hulewicz, Wanda Dobaczewska, Helena Romer-Ochenkowska, Maria Reutt, E. Kobylińska, Walerian Charkiewicz, Kazimierz Leczycki, Jadwiga Wokulska, Tadeusz Łopalewski, Wiktor Piotrowicz, Jerzy Wyszomirski.
|